ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Αρχιμανδρίτη Στυλιανού Στυλιανού,

Πρωτοσυγκέλλου Ι. Μ. Κιτίου

Τι είναι ψυχή;

Η ψυχή είναι πολυσήμαντη. Δεν αναφέρεται μόνο στο πνευματικό επίπεδο της ανθρώπινης ύπαρξης, αλλά σ’ ολόκληρη τη ζωντανή υπόσταση του ανθρώπου. Η ψυχή εκφράζεται με το σώμα, με τη σάρκα, με την καρδία και αντιστοιχεί στο εγώ μας. Γενικά, είναι ο φορέας της ζωής.

Η ψυχή του ανθρώπου για την ορθόδοξη παράδοση αποτελεί το άυλο, το νοερό του ανθρώπου το οποίο, όμως, δεν είναι άκτιστο. Δεν βρίσκεται κάπου συγκεκριμένα, αλλά ούτε και παντού. Το λογικό της μέρος αποτελείται από τον νου, τον λόγο και το πνεύμα. Το πνεύμα είναι η ζωοποιός ουσία και μαζί με την ψυχή και το σώμα αποτελούν τον άνθρωπο.

Η ψυχή είναι αθάνατη, όμως, είναι και κτιστή. Η ψυχή δεν είναι ο άνθρωπος. Η αθανασία του ανθρώπου στηρίζεται στην Ανάσταση του Χριστού μας και όχι στην αθανασία της ψυχής (Ζηζιούλας Ι., Αθανασία της ψυχής, Σύναξη, τεύχος 6).

Η ψυχή είναι το πνευματικά στοιχείο της ύπαρξης του ανθρώπου, είναι ζώσα, απλή, ασώματη, αόρατη, λογική και νοερά, ασχημάτιστη, χρησιμοποιεί το σώμα ως όργανο και του δίδει ζωή. (Aγ. Ιωάννου Δαμασκηνού: Έκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου πίστεως, εκδ. Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη 1976).

Τι είναι ψυχοθεραπεία;

Η ψυχοθεραπεία είναι η σχέση ανάμεσα σε ένα άτομο και έναν ειδικό, ο οποίος είναι εκπαιδευμένος να βοηθά τους ανθρώπους να καταλαβαίνουν τα αισθήματά τους και να αλλάζουν τη συμπεριφορά τους. Ο θεραπευτής χρησιμοποιεί μεθόδους και τεχνικές που αποσκοπούν στη θεραπεία ψυχοπαθολογικών συμπτωμάτων, τη βελτίωση ψυχολογικών δεξιοτήτων, αλλά και γενικότερα στην προσωπική ανάπτυξη και αυτογνωσία.

Πώς λειτουργεί η ψυχοθεραπεία;

Ο σύμβουλος ή ο θεραπευτής προσφέρει ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης, αποδοχής και ειλικρινούς ενδιαφέροντος που επιτρέπει στον άνθρωπο να εξερευνήσει με ασφάλεια τα προβλήματα που τον απασχολούν και να ανακαλύψει νέους τρόπους κατανόησης και αντιμετώπισης της πραγματικότητας. Έχοντας τη δυνατότητα να εκφράσει ελεύθερα τις σκέψεις και τα αισθήματά του ανακαλύπτει υποσυνείδητα κίνητρα, ανάγκες, προσδοκίες, φόβους και πεποιθήσεις τα οποία καθόριζαν τη ζωή του χωρίς να το καταλαβαίνει και ανακαλύπτει νέους λειτουργικούς τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς.

Ο καλός θεραπευτής ακούει με σεβασμό και προσοχή χωρίς να κρίνει τον θεραπευόμενο. Παρέχει έναν επικοινωνιακό χώρο συναισθηματικής ασφάλειας ώστε να έρθει σε επαφή με τις άγνωστες πτυχές του εαυτού του. Η αποδοχή και ο σεβασμός των αδυναμιών του θεραπευόμενου από τον θεραπευτή, τον βοηθά να σέβεται και ο ίδιος τον εαυτό του και να νοιώθει ισορροπία και εσωτερική αρμονία. Η αίσθηση ότι είναι σημαντικός και αξιόλογος τον βοηθά να επιμείνει στις προσπάθειές του για αυτοβελτίωση.

Ο καλός θεραπευτής δεν καθοδηγεί δυναμικά την πορεία της προσωπικής αλλαγής του θεραπευόμενου, αλλά τον βοηθά να αξιοποιήσει τις δυνάμεις που κρύβονται μέσα του ώστε να πετύχει τους δικούς του εφικτούς στόχους. Δεν τον απαλλάσσει από την οδύνη, αλλά τον βοηθά να την αντιμετωπίζει με χιούμορ και δημιουργικότητα. Αντί να αποφεύγει την εμπειρία της οδύνης, μαθαίνει να αποφεύγει τις αιτίες που την προκαλούν. Με τη βοήθεια του θεραπευτή μαθαίνει να βλέπει πιο αισιόδοξα την πραγματικότητα και ερμηνεύει θετικά τα ερεθίσματα που μέχρι τώρα του προξενούσαν άγχος και φόβο. Ανακαλύπτει νέους τρόπους αντιμετώπισης των καθημερινών αντιξοοτήτων και αντιδρά συστηματικά σε αυτό που τον καταπιέζει έχοντας περισσότερες ευκαιρίες γόνιμων επιλογών.

Ψυχή και Ψυχοθεραπεία